Ciśnienie atmosferyczne to siła wywierana przez ciężar powietrza nad danym punktem.
Ciśnienie atmosferyczne nie jest wartością stałą; zawsze się zmienia, nawet w spokojny, słoneczny dzień. Jedną z najbardziej przewidywalnych zmian jest niewielki cykl dobowy, w którym ciśnienie jest zwykle najwyższe rano i wieczorem, a najniższe około południa i północy. Ten wzorzec, znany jako "przypływ atmosferyczny", jest spowodowany ogrzewaniem i chłodzeniem powietrza w ciągu dnia, co powoduje subtelne ruchy falowe w atmosferze.
Jednak te dzienne wahania są często przyćmione przez większe, bardziej znaczące zmiany spowodowane pogodą.
Ciśnienie atmosferyczne jest podstawowym czynnikiem wpływającym na pogodę. Zmiany ciśnienia powodują powstawanie wiatru i często są wskaźnikiem tego, jaka pogoda nadchodzi.
Systemy wysokociśnieniowe: Gdy kolumna powietrza jest szczególnie ciężka, tworzy układ wysokiego ciśnienia. Powietrze w tych układach opada, ogrzewając się i osuszając podczas opadania. Proces ten zapobiega tworzeniu się chmur, dlatego układy wysokiego ciśnienia są zwykle związane ze spokojnym, czystym niebem i dobrą pogodą.
Systemy niskociśnieniowe: Z kolei układ niskiego ciśnienia to region, w którym powietrze jest lżejsze. W tych układach powietrze unosi się. Gdy powietrze unosi się, ochładza się, a zawarta w nim wilgoć skrapla się, tworząc chmury i opady. Z tego powodu układy niskiego ciśnienia są prawie zawsze związane z pochmurną, niespokojną i burzową pogodą. Im większa różnica ciśnień między układem wysokiego i niskiego ciśnienia, tym silniejsze będą wiatry, ponieważ powietrze przemieszcza się z obszaru wysokiego ciśnienia do obszaru niskiego ciśnienia, aby zrównoważyć różnicę masy.
To pytanie może wydawać się nieco podchwytliwe, ponieważ właśnie powiedzieliśmy, że ciśnienie wpływa na pogodę. Jest to jednak dynamiczny związek, w którym oba czynniki wpływają na siebie nawzajem. Lokalne warunki pogodowe mogą z kolei wpływać na ciśnienie.
Na przykład silna burza z piorunami może spowodować tymczasowy spadek ciśnienia, ponieważ szybko wznoszące się powietrze tworzy lokalny obszar niskiego ciśnienia. Przejście zimnego frontu, gdzie napływa zimniejsze, gęstsze powietrze, może spowodować nagły wzrost ciśnienia. Ostatecznie, wzorce pogodowe na dużą skalę - tworzenie się cyklonów i antycyklonów, ruch frontów i zmiany temperatury - są tym, co tworzy systemy wysokiego i niskiego ciśnienia, których używamy do prognozowania pogody.
Ciśnienie atmosferyczne spada wraz z wysokością. Im wyżej się znajdujesz, tym mniej powietrza znajduje się nad Tobą, a tym samym tym mniejszy ciężar wywiera na Ciebie nacisk. To dlatego szczyty gór, samoloty i wysokie płaskowyże mają niższe ciśnienie atmosferyczne niż poziom morza.
Spadek ciśnienia wraz z wysokością ma praktyczne konsekwencje. Ludzie mogą doświadczać duszności lub choroby wysokościowej na dużych wysokościach, ponieważ na jeden oddech przypada mniej cząsteczek tlenu. Ma to również wpływ na sposób pomiaru i interpretacji ciśnienia, zwłaszcza w meteorologii i lotnictwie.
Ponieważ ciśnienie naturalnie spada wraz z wysokością, meteorolodzy stosują współczynnik korekcji, aby odczyty ciśnienia były porównywalne na różnych wysokościach. Ta skorygowana wartość nazywana jest ciśnieniem na poziomie morza - jest toszacunkowa wartość ciśnienia, jaka byłaby, gdyby stacja znajdowała się na poziomie morza.
Nieskorygowany odczyt na rzeczywistej wysokości stacji znany jest jako ciśnienie stacji. Na przykład, stacja meteorologiczna w obszarze górskim może mierzyć 900 milibarów ciśnienia w stacji, ale po skorygowaniu o wysokość, ciśnienie na poziomie morza może nadal wynosić 1013 milibarów - wskazując średnie warunki atmosferyczne.
Bez tej standaryzacji mapy pogodowe byłyby mylące, ponieważ obszary położone na dużych wysokościach zawsze wydawałyby się być pod niskim ciśnieniem.
Ciśnienie atmosferyczne odgrywa istotną rolę zarówno w lotnictwie, jak i meteorologii.
Piloci używają ciśnienia atmosferycznego do ustawiania wysokościomierzy - ma to kluczowe znaczenie dla znajomości wysokości nad poziomem morza, zwłaszcza podczas lądowania. Błędny odczyt spowodowany nieprawidłowymi ustawieniami ciśnienia może skutkować poważnymi błędami nawigacyjnymi.
W prognozowaniu pogody ciśnienie jest wykorzystywane do identyfikacji systemów o dużej skali, takich jak cyklony i antycyklony. Meteorolodzy rysują izobary - linierównego ciśnienia - na mapach, aby zwizualizować ruch powietrza. Ściśle upakowane izobary wskazują na silne wiatry i strome gradienty ciśnienia, które są niezbędne do prognozowania burz i modelowania wiatru.
Podczas gdy większość ludzi doświadcza zmian ciśnienia o zaledwie kilka milibarów z dnia na dzień, niektóre wydarzenia pogodowe przynoszą dramatyczne skrajności.
Na przykład huragany charakteryzują się głębokimi ośrodkami niskiego ciśnienia. Im niższe ciśnienie, tym intensywniejsza burza. Huragan Wilma w 2005 roku miał jedno z najniższych ciśnień, jakie kiedykolwiek odnotowano w basenie Atlantyku: 882 milibary.
Na drugim końcu spektrum, ekstremalnie wysokie ciśnienie może wystąpić podczas silnych zimowych antycyklonów na Syberii i w Mongolii, z odnotowanymi wartościami przekraczającymi 1080 milibarów. Systemy te często przynoszą zimne, suche i stagnacyjne warunki.
Ciśnienie atmosferyczne jest mierzone za pomocą urządzenia zwanego barometrem. Najwcześniejsze barometry wykorzystywały słup rtęci, a wysokość słupa rtęci rosła lub spadała w odpowiedzi na zmiany ciśnienia powietrza. Obecnie większość barometrów wykorzystuje czujniki elektroniczne lub kapsułę aneroidową, która jest szczelnym metalowym pudełkiem, które rozszerza się i kurczy wraz ze zmianami ciśnienia.
Standardową jednostką pomiaru ciśnienia atmosferycznego jest milibar (mb), choć hektopaskale (hPa) są również używane i są numerycznie identyczne. W Stanach Zjednoczonych ciśnienie jest często podawane w calach słupa rtęci (inHg). Standardowe ciśnienie atmosferyczne na poziomie morza wynosi około 1013,25 mb (lub hPa), lub 29,92 inHg.
Opublikowano:
1 sierpnia 2025 r.
Czy to było pomocne?
Alternatywne nazwy:
Subskrybuj nasz biuletyn