Numeryczne przewidywanie pogody to proces wykorzystywania modeli matematycznych atmosfery i oceanów do przewidywania pogody w oparciu o aktualne warunki pogodowe i prawa fizyczne rządzące ruchem atmosferycznym.
Numeryczne modele prognozowania pogody działają poprzez podzielenie atmosfery ziemskiej na trójwymiarową siatkę. Bieżące obserwacje pogody - takie jak temperatura, wilgotność, prędkość wiatru i ciśnienie - sąnastępnie wprowadzane do tych siatek.
W procesie zwanym asymilacją danych obserwacje te są łączone z wcześniejszymi prognozami modelu w celu ustalenia warunków początkowych. Następnie modele stosują równania oparte na fizyce i dynamice płynów, aby obliczyć, jak warunki atmosferyczne będą się zmieniać w czasie w każdym punkcie siatki.
Te złożone obliczenia są wykonywane na potężnych superkomputerach. Modele NWP różnią się skalą, od modeli globalnych - Global Forecast System lub European Centre for Medium-Range Weather Forecasts - które obejmują całą planetę, do modeli regionalnych - Weather Research and Forecasting Model - które koncentrują się na określonych obszarach.
Modele te są niezbędnymi narzędziami dla meteorologów i badaczy, pomagając w poprawie dokładności prognozowania pogody w zastosowaniach takich jak lotnictwo, gotowość na wypadek katastrof i badania klimatu.
Chociaż NWP zmieniło współczesne prognozowanie, nie zastąpiło całkowicie starszych metod. Tradycyjne prognozowanie opierało się na technikach empirycznych - rozpoznawaniu wzorców w formacjach chmur , systemach ciśnienia lub historycznych wykresach pogodowych.
Podejścia te są nadal cenne dla krótkoterminowych, zlokalizowanych prognoz. Jednak NWP stało się podstawą prognozowania na dużą skalę i na duże odległości, ponieważ wykorzystuje fizykę i dynamikę płynów, aby zapewnić bardziej obiektywną i naukową podstawę prognoz.
Pomimo swoich mocnych stron, NWP stoi przed kilkoma ważnymi wyzwaniami, które ograniczają jego dokładność. Pierwszym z nich jest to, że początkowe dane wykorzystywane w modelach nigdy nie są doskonałe, ponieważ żadna sieć obserwacyjna nie jest w stanie uchwycić wszystkich szczegółów atmosfery.
Ponieważ atmosfera jest systemem chaotycznym, nawet najmniejsze błędy w warunkach początkowych mogą z czasem rosnąć, co zmniejsza wiarygodność prognoz długoterminowych. Modele muszą również upraszczać wiele procesów na małą skalę, takich jak tworzenie się chmur, burze i wpływ terenu, ponieważ są one trudne do precyzyjnego przedstawienia.
Wreszcie, nawet przy mocy nowoczesnych superkomputerów, istnieją praktyczne ograniczenia co do tego, jak drobna może być siatka modelu, co wpływa na zdolność przewidywania bardzo zlokalizowanych zdarzeń pogodowych.
Tworzenie prognozy obejmuje znacznie więcej niż tylko uruchomienie modelu. Meteorolodzy często korzystają z prognozowania zespołowego, w którym model jest uruchamiany wiele razy z nieco innymi warunkami początkowymi.
Daje to szereg możliwych wyników i pomaga określić niepewność prognozy. Techniki przetwarzania końcowego są następnie stosowane w celu udoskonalenia surowych danych wyjściowych modelu, korygując systematyczne odchylenia i uwzględniając lokalną wiedzę specjalistyczną.
Wyniki są przekazywane w taki sposób, aby niepewność była jasna dla opinii publicznej, na przykład poprzez przedstawienie 30% szansy na deszcz, a nie pojedynczego, bezwzględnego wyniku.
Modele NWP można podzielić zarówno ze względu na ich skalę, jak i skalę czasową. Modele globalne, takie jak GFS i ECMWF, zapewniają szerokie prognozy o niższej rozdzielczości dla całej planety. Modele regionalne, takie jak WRF lub AROME, koncentrują się na mniejszych obszarach w wyższej rozdzielczości, dzięki czemu lepiej nadają się do przewidywania lokalnych zjawisk, takich jak burze lub opady śniegu.
Niektóre modele są również wyspecjalizowane pod względem zakresu czasowego. Modele nowcastingowe zapewniają bardzo krótkoterminowe prognozy do sześciu godzin, modele średniego zasięgu zazwyczaj obejmują od trzech do siedmiu dni, a modele dalekiego zasięgu lub sezonowe zapewniają prognozy obejmujące tygodnie lub miesiące w przyszłości.
Numeryczne prognozowanie pogody zrewolucjonizowało sposób, w jaki rozumiemy i przewidujemy zmiany atmosferyczne. Łącząc fizykę, matematykę i moc obliczeniową, NWP zapewnia znacznie dokładniejsze podstawy dla nowoczesnego prognozowania niż same tradycyjne metody. Jednocześnie wyzwania, takie jak niekompletne dane, uproszczenia modeli i chaotyczna natura atmosfery, przypominają nam, że prognozowanie pogody zawsze będzie wiązało się z niepewnością.
Pomimo tych ograniczeń, NWP stale się poprawia wraz z postępem technologicznym, oferując coraz bardziej precyzyjne i wiarygodne prognozy, które odgrywają kluczową rolę w codziennym podejmowaniu decyzji i planowaniu długoterminowym.
Opublikowano:
30 września 2025 r.
Czy to było pomocne?
Alternatywne nazwy:
NWP